Judasoor en Judaspenning
De cirkel van het studiejaar is rond, we zijn weer in de herfst aangekomen en overal duiken er opnieuw mooie paddenstoelen op. Dit jaar fascineerde me een heel specifiek exemplaar, namelijk de Judasoor (Auricula Judae). Dit is een paddenstoel die op de vlier groeit, zowel op levende als op dode exemplaren, maar je kunt ze ook nog wel eens aantreffen op acacia’s, beuken of populieren. Helaas is de vlier waar ik deze mooie paddenstoelen op aantrof, zo goed als dood. Hij staat in de studietuin van de Sprenk. Hij leeft als een parasiet op de levende boom en veroorzaakt dan witrot, waardoor deze sterft.
Het leuke van deze paddenstoel is dat hij echt op een oor lijkt en ook een beetje beweegt als het bijvoorbeeld waait, waardoor je nog meer het idee krijgt dat je met een klein wezentje te maken hebt. Hij kleurt roze of bruin en heeft een zachte, fluweelachtige licht gerimpelde structuur, als die van een baby oortje. Bij nat weer is de paddestoel flexibel en lichter van kleur en bij droog weer wordt hij harder en donkerder van kleur en krimpt hij in.
De naam Judasoor is afkomstig van de legende dat deze paddenstoel verscheen op de vlier waaraan Judas zich opgehangen had, nadat hij Jezus had verraden voor 30 zilveren penningen. Omdat de paddenstoel de vorm heeft van een oor, werd er gedacht dat de paddenstoel het oor van Judas was. Volgens een medestudent die er iets dieper in is gedoken is dat nog niet alles: naar het schijnt kon de vlier het lichaam van Judas helemaal niet dagen en de tak waaraan hij zich had opgehangen brak af (een vlier is helemaal niet zo’n grote struik en de takken zijn helemaal niet zo dik, dus dat zou zo maar eens waar kunnen zijn dacht ik…). Zijn oor bleef hangen achter de tak en daar verscheen een Judasoor.
Rondom de ophanging van Judas is een hele folklore ontstaan waarbij verschillende planten worden genoemd. Zo zou het in een andere overlevering de Judasboom zijn waaraan hij zich ophing, en niet de vlier. De bloeddruppels die op de takken vielen veranderden in een rode zwam, die sindsdien de Judasoor werd genoemd. De Judaspenning (Lunaria annua) heeft zijn naam te danken aan de zaaddozen die op 30 zilveren penningen lijken, die Judas voor zijn verraad gekregen had. Nadat hij spijt had gekregen en de zilveren penningen in de tempel op de grond gooide, groeide daaruit de plant.